MVI in Publiek en Private Inkoop

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen: Wat kunnen publiek en privaat van elkaar leren?

Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen wint steeds meer terrein, zowel binnen overheden als in het bedrijfsleven. Hoewel beide sectoren streven naar duurzame en verantwoorde inkoop, verschilt de aanpak aanzienlijk. Overheidsinstanties werken binnen een strak gereguleerd kader, waarbij transparantie en maatschappelijke doelen leidend zijn. In de private sector spelen flexibiliteit en commerciële afwegingen een grotere rol. Maar juist die verschillen bieden kansen: beide sectoren kunnen veel van elkaar leren om MVOI naar een hoger niveau te tillen.

Wat kan de publieke sector leren van het bedrijfsleven?

De publieke sector is gebonden aan strikte aanbestedingsregels om eerlijkheid en concurrentie te waarborgen. Hoewel deze regelgeving belangrijk is, kan het soms innovatie belemmeren. De private sector heeft meer ruimte om te experimenteren met nieuwe technologieën, innovatieve leveranciers en circulaire oplossingen.

Overheden zouden hierop kunnen inspelen door:

• Meer marktconsultaties te organiseren, zodat bedrijven eerder betrokken worden bij aanbestedingen en innovatieve ideeën kunnen aandragen.
• Innovatieve partnerschappen aan te gaan, zoals prestatie-inkoop of innovatiegerichte aanbestedingen, waarbij leveranciers uitgedaagd worden om duurzame oplossingen te ontwikkelen.
• Duurzaamheidscriteria zwaarder te laten wegen bij gunningsbeslissingen, in plaats van de focus vooral op prijs te leggen.

Door deze elementen beter te integreren, kunnen overheden een impuls geven aan innovaties die bijdragen aan maatschappelijke doelen, zoals circulaire economie en CO₂-reductie.

Wat kan de private sector leren van de overheid?

In het bedrijfsleven bepalen organisaties zelf hoe zij maatschappelijk verantwoord inkopen. Deze vrijheid biedt kansen, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals kortetermijnbeslissingen die ten koste gaan van duurzaamheid. Overheden zijn verplicht om hun inkoopbeleid transparant te verantwoorden en vast te leggen hoe ze bijdragen aan bredere maatschappelijke doelen.

Bedrijven kunnen hier hun voordeel mee doen door:

• Meer transparantie te bieden in hun inkoopcriteria, bijvoorbeeld door CO₂-reductie en ketenverantwoordelijkheid expliciet te maken in rapportages. Dit verhoogt het vertrouwen bij klanten en stakeholders.
• Maatschappelijke impact als KPI op te nemen in contracten, in plaats van alleen naar kosten te kijken. Overheden doen dit al via Social Return en duurzaamheidsdoelen.
• Samenwerkingen met overheden aan te gaan in buyer groups, waarin publieke en private partijen samen werken aan de verduurzaming van productcategorieën.

Door dergelijke maatregelen in te voeren, kunnen bedrijven niet alleen hun duurzame reputatie versterken, maar ook bijdragen aan langetermijnwaardecreatie in hun ketens.

Samen sterker: publiek en privaat als partners in duurzame inkoop

Ondanks hun verschillende aanpakken hebben publieke en private inkopers veel gemeenschappelijke uitdagingen, zoals ketentransparantie en CO₂-reductie. Samenwerking en kennisdeling kunnen beide sectoren versterken.

Hoe kan die samenwerking er concreet uitzien?

• Gezamenlijke duurzame inkoopplatforms opzetten waar best practices worden gedeeld.
• Leren van elkaars structuren: bedrijven kunnen profiteren van de transparante rapportage-eisen van overheden, terwijl overheden meer kunnen doen met de innovatiekracht en marktinzichten van het bedrijfsleven.
• Gezamenlijke duurzaamheidsinitiatieven ontwikkelen, zoals sectorbrede CO₂-reductiedoelen of circulaire ketens.

Door een brug te slaan tussen de publieke en private sector, kunnen we MVOI niet alleen efficiënter maken, maar ook effectiever. Hoe zie jij de samenwerking tussen deze twee werelden? Welke lessen kunnen we nog meer van elkaar leren?